Ağtabakanın ayrılması

Gözde ağtabakanın pigmentli epitel örtüsü ile ışık alıcıları tabakasının yaralanma ya da hastalıklar sonucu birbirinden ayrılmasıdır ve hemen tedavi edilmesi gerekir.
Ağtabaka (retina) ayrılması gerçek bir ayrılma değildir. Ağtabakanın damar tabakaya (koroit) yapışık olan pigmentli tabakasının, camsı cisimle bağlantılı olan sinirsel tabakadan ayrılmasıdır. Bu ayrılma genellikle ağtabakanın damar tabakaya yapışık olduğu iki noktada, yani kör nokta ve dişli sınırda (oro serrata) gerçekleşir.
Ağtabaka ayrılmasının klinik olarak başlıca iki tipi vardır: Birincil ya da nedeni bilinmeyen olgularda ayrılmayı açıklayacak herhangi bir lezyon ya da bozukluk yoktur; ikincil olgularda ise ayrılma ağtabakayla ilgili bir hastalık ya da bozukluktan kaynaklanır.
Birincil ağtabaka ayrılması
Yapılan bütün çalışma ve incelemelere karşın birincil ağtabaka ayrılmasının nedenleri aydınlatılamamıştır. Özellikle ileri derecede miyopluğun, gözküresinin boyuna çapını artırarak ayrılmayı kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Ağtabaka bu uzamaya uyum sağlayamadığından gerilerek ayrılmaya başlar. Ağtabakanın çevrel bölümlerini etkileyen bazı ayrılma tiplerinin kalıtsal özellik taşıdığı ve doğumsal bir ağtabaka kistiyle ilişkili olduğu sanılır. Ayrılma miyopluk dışında, ağtabakadaki yaşlılık değişikliklerine bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Gene de günümüzde bu önemli hastalığın temel nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Oluşum sürecini açıklamaya yönelik çeşitli kuramlar tartışılmaktadır.
En yaygın kabul gören kurama göre ayrılma ağtabaka ve damar tabakayı etkileyen bir doku yıkımı sürecine bağlıdır. Bu yıkım süreci gözün bütün katmanlarını etkileyen miyopluktan ya da yaşlılıktan kaynaklanabilir.
Hasta belirtileri kolayca -fark eder; öncelikle de görme bozukluklarından rahatsız olur. Genellikle görme alanının bir bölümünü tül gibi örten bir bulanıklık görür. Bulanıklık hızla yayılarak birkaç saatte görme alanını bütünüyle örtebilir. Bazı olgularda hastanın görüşünü engelleyen koyu sislenme ortaya çıkar. Sislenme sabah saatlerinde yoktur, gün ilerledikçe artar. Hasta birkaç gün sonra cisimleri dalgalı gördüğünü fark eder. Bu belirti ağtabakanın fovea adlı en duyarlı bölümündeki doku yıkımının merkezi görüşü bozduğunu gösterir.
Oftalamoskopla yaptığı göz muayenesinde hekim ağtabakanın ayrıldığı bölgede grimsi, hareketli, dalgalı bir alan görür; bu alan ağtabakanın parlak kırmızı renkteki öbür bölümünden kolayca ayırt edilebilir. Ayrılma sınırlı bir alandaysa göz dibinin geri kalan bölümleri sağlıklı görülür; kör nokta ve san leke (macula lutea) normaldir.
Ağtabakada yırtıkların bulunması tedavinin etkililiği açısından çok önemlidir. Yırtıklar oval, at nalı ya da yarımay biçiminde olabilir. Yırtılma alanlarında ağtabaka ve damar tabakada doku yıkımına bağlı değişiklikler saptanır. Bu değişiklikler büyük olasılıkla ağtabaka ayrılmasının ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Doku yıkımı camsı cismi de etkileyebilir. Bunun sonucunda oluşan bant biçimindeki lezyonlar geri çekilirken ağtabakayı da birlikte çekerek yırtılmaya neden olur.