Bölge adliye mahkemelerinde yargılanacaklar

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yasa tasarısı taslağı kurumların görüşüne sunuldu. Taslak, görev suçu işleyen bütün hâkim ve savcıların yargılamalarının bölge adliye mahkemelerinde yapılmasını içeriyor. Birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar, Yargıtay Ceza Dairesi’nde, ayrılmamış olanlar ise ilgili ağır ceza mahkemesinde yargılanıyordu. Düzenlemeyle bu ayrım ortadan kalkıyor. Temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay ve Danıştay tarafından hâkim ve savcılara verilen, yargı camiasında eleştiri konusu olan not sistemi de kaldırılıyor. Hâkim ve savcı için ‘ahlakî gidiş’ değerlendirmesi yerine ‘meslekî etik kurallarına uyum’ kriteri getiriliyor.

Hakim ve savcıları yakından ilgilendiren düzenlemeye göre, görev suçlarına ilişkin soruşturmalarda savunma hakkı üç günden 7 güne, HSYK tarafından kovuşturma izni verilmesi üzerine Cumhuriyet Başsavcılığı’nın iddianameyi düzenleme süresi 5 günden 15 güne çıkartılacak. Tasarının en dikkat çekici yanı, hakim ve savcıların davalarının nerede görüleceğiyle ilgili. Tasarıya göre, haklarında görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında işlenen suçlar nedeniyle dava açılmasına karar verilen adli ve idari yargı ilk derece mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılar, ilgili yargı çevresinde bulunduğu bölge adliye mahkemesinin görevli ceza dairesinde yargılanacak. Bölge adliye mahkemelerinde görev yapanların kovuşturmaları ise, bulunduğu bölge adliye mahkemesinde yapılacak.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi, Erzincan eski Başsavcısı İlhan Cihaner’in Ergenekon terör örgütü kapsamında yargılandığı davayı ‘resmi belgede sahtecilik’ suçlamasıyla yargılandığı davayla birleştirmişti. Diğer sanıkların davası da Cihaner’in davasına eklenmişti. Yeni düzenlemeye göre, hâkim ve savcılar ile iştirak hâlinde suç işleyenlerin soruşturma ve kovuşturmaları, hâkim ve savcılarınkiyle birleştirilemeyecek. Bunların soruşturma ve kovuşturmaları, kendilerinin tâbi oldukları usûllere göre yürütülecek. Hakim ve savcıların kişisel suçlarında ise mevcut hükümler uygulanacak. Anayasa değişikliği gereği, bakanlığa ait olan hakim ve savcılar üzerindeki denetim yetkisi Kurul’a devrediliyor. Taslakta, idari yargıda çalışan hakim ve savcılar için sicil fişi yerine performans formları doldurulması düzenlemesi bulunuyor. Haklarında disiplin soruşturması ve kovuşturması yürütülen hakim ve savcıların savunma hakkı genişletilerek, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında en az üç gün olan savunma süresi 7 güne çıkarılıyor. Yeni düzenlemeyle disiplin kovuşturması geçiren hakim-savcı dosyasını inceleyip, suret alabilecek, avukat tutabilecek.

‘NOT’ SİSTEMİ YERİNE PERFORMANS FORMU

Mülakat sisteminde de değişikliğe gidiliyor. Adalet Bakanlığı bürokratlarından oluşan önceki mülakat kurulu yerine, HSYK’nın ilgili dairesi mülakatı yapacak. Mülakat sırasında sesli ve görüntülü kayıt yapılamayacak. Taslakta ayrıca hakim ve savcıların derece yükselmelerinde ahlaki gidiş yerine mesleki etik kuralara uyum şartı getiriliyor. Müfettiş hal kağıtları da terfiye esas olmaktan çıkarılıyor. Bunun yerine müfettişlerce ve üst mercilerce haklarında düzenlenen performans değerlendirme ve geliştirme formları değerlendirmeye alınacak. Hakim ve savcılar hakkındaki performans ve başarı bildirim formları, ilgilinin görev yaptığı yerdeki başsavcılar tarafından, bakanlık teşkilatında ise amirince doldurulacak. Yargıtay ve Danıştay’da görev yapanlar hakkında ise Yargıtay ve Danıştay başkanları ile daire başkanları, Yargıtay ve Danıştay Başsavcısı tarafından düzenlenecek. Birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcıların çalışmalarını ise üç yılda bir HSYK denetleyecek. Mevcut kanunda hakim ve savcıların kabahat eylemlerine ilişkin düzenleme bulunmuyordu. Yasa tasarısıyla, kabahat eylemi işleyen hakim ve savcı hakkında idari para cezası verilebilecek. Hakim ve savcılar hakkında Kabahatler Kanunu uygulanacak. Söz konusu idari para cezasını ilgili yargı çevresindeki başsavcı uygulayacak. Hakim ve savcılar, mesai, nöbet ve işlerini aksatmaması şartıyla görev yaptıkları yer dışında ikamet edebilecek. İzin almadan çalıştıkları il dışına çıkabilecek. Hakim ve savcıların mesleki kimlik kartları tüm resmi ve özel kuruluşlar tarafından resmi kimlik kartı olarak kabul edilecek.