Solunum yetersizliği

Solunum yetersizliği Akciğerlerin istirahatte gaz değişimini gerektiği kadar yapamaması. Solunum yetersizliği, solunumun güçlükle ve nefes darlığı ile yapıldığını gösterir. Solunum yetersizliğinde olan hastada bütün gayretine rağmen, daha iyi bir solunum yapılamaz ve kişi hava açlığı duyar. Nefes darlığının teşhisi şahsi değişiklikler gösterdiğinden ve abartılmış bir his de olabileceğinden bunu, kandaki gaz basınçlarıyla tayin etmek en emin yoldur. Bunun için kullanılan iki kan gazı değeri vardır; bunlar, atardamarlardaki oksijen basıncıyla yine atardamarların karbondioksit basıncıdır. Solunum yetersizliğinin başlangıcında kanda oksijen basıncı azalmıştır. Hastalık ilerleyince karbondioksit basıncı da normalin üst sınırı olan 45 milimetre civayı aşar.

Genel olarak solunum yetersizliğine sebep olan akciğer hastalıkları iki gruptur: Birinci grup Obstinktif (yani akciğerlere hava taşıyan sistem gırtlak, trakea, bronş ve bronşcukların dış baskı veya spasm iltihap dolayısıyla tıkanmasına bağlı) akciğer hastalıkları(astım, akut veya kronik bronşit, solunum yollarına yabancı cisim kaçması, solunum yollarına baskı veya içten tıkanma yapan urlar gibi) İkinci grup ise Restriktif (yani akciğerlerin ana dokusunu tahrip eden hastalıklara bağlı olarak, vücuda hava girse bile akciğerlerin bunu vücuda kazandıramaması, yani akciğerlerdeki doku kaybına bağlı) akciğer hastalıkları (verem, yaygın akciğer kanseri, Sorkoida pnomokonioz gibi).

Solunum yetersizlikleri akut (ani gelişen) ve müzmin olabilir.

Bir hastada, atardamar oksijen basıncı birdenbire 50 mm cıvanın altına düşerse veya karbondioksit basıncı 50 mm cıvanın üstüne çıkarsa, akut solunum yetmezliği söz konusu olur. Gerek akut, gerekse müzmin solunum yetersizliklerinin baş sebebi, tıkayıcı akciğer hastalıklarıdır. Bunlar, müzmin bronşit, amfizem ve astımdır. Bundan başka, merkezi ve periferik sinir sisteminin, ayrıca solunum kaslarının ve göğüs kafesinin bozuklukları sonucu nefes alıp verme normal yapılamadığında, gaz alış-verişi ani olarak bozulur.

Akut (had) solunum yetmezliğinin diğer sebepleri şunlardır: Damar içine fazla miktarda sıvı verilmesi, gereğinden fazla kan nakli, kontrol altına alınamamış ağır şoklar, suda boğulma, muharriş-tahriş eden gazların solunması, ağır kan zehirlenmeleri, ağır zatürreler, akut pankreas iltihapları.

Tedavide belli miktarda oksijen gidecek şekilde, solunum aleti ayarlanır. Kontrollü olarak ve meydana gelmiş açığa göre oksijen verilir. Kan zehirlenmelerinde, şokta, yüksek dozda kortizon türevleri zerk edilir. Ayrıca antibiyotik zerkleri de gereklidir. Hava yollarındaki ifrazat aspiratör denen aletle emilmelidir. Kısacası tedavide prensip, hastayı rahatlattıktan sonra, solunum yetmezliğine sebep olan unsuru bulup ortadan kaldırmaktır.

Sebepler bazan cerrahi müdahaleyi veya gırtlağı delmeyi gerektirebilir.