Access’de Sorgular Tasarlamak

Ders sonunda yapabilecekleriniz:
-Sorguları anlamak.
-Bir sorgu tasarlamak.
-Bir sorguyu çalıştırarak istenilen sonuçları elde etmek.
-Değişik sorgu türlerini kullanmak.
I. SORGULAR TASARLAMAK
Veritabanında tablolar verileri içerir. Sorgular ise spesifik olarak gerek duyulan bilgiye
erişmenin en kolay yollarından birisidir. Örneğin öğrenci tablosunda duran verilerden,
İstanbul?da oturan öğrencilerin listesine erişmek bir sorgudur.
Verilen iki tarih arasında siparişlerin adet ve tutarları?
Tarih alanına: BETWEEN 10/03/2001 AND 20/03/2001
Yukarıdaki ifade Acces’te sorgu tasarımında Criteria (Ölçüt) alanına yazılır ve sorgu
çalıştırılır. Sonuç olarak verilen iki tarih arasındaki bilgileri listelenir.
Sorgulama sürecinde bilgiler genellikle bir ya da daha çok tablodan gelir. Bu nedenler iyi
sorgular yaratmak için tabloların da iyi bir şekilde tasarlanmış olması gerekir.
Sorgu (query) ya da sorgulama, tablolarda saklanmış verilere yöneltilen sorudur. Sorgu
aracılığı ile istenilen (gereksinim duyulan) bilgilere erişilir. Sorgulamada belli verilerin çeşitli
kriterlere göre seçilmesi sağlanır.
Yapılan işleme göre sorgular şu sınıflamalara ayrılır:
Seçme sorgusu (Select query): Verilerden istenilen alanların istenilen kritere uyanları bir tablo
(Dynaset) olarak seçilir.
Çapraz sorgu: Verileri satır ve kolon olarak bir tablo biçiminde gösterir. Bu tip sorgulama ile
yığın verilerin toplanması sağlanır.
İşlem sorguları: Bir işlemle çok sayıda kaydı değiştirir. Bu sorgulamalar, yeni bir tablo
yaratmak için, kayıt silmek, eklemek ve değiştirmek için kullanılır.
Tablo-Yapma sorguları: Yeni bir veri seti yaratmak ya da sorgu sonuçlarının bir tablo olarak
kayıt edilmesi için kullanılır.
Ekleme sorgu: Bir tablodaki belli kayıtların diğer bir tabloya eklenmesini sağlar.
Güncelleştirme sorgusu: Tablonun mevcut kayıtlarının değiştirilmesini sağlar.
Biz konumuzda seçim sorgularını kullanacağız.
A. BİR SORGU YARATMAK
Yeni bir sorgu yaratmak için önce veritabanı penceresinden Queries (Sorgular) seçilir.
Ardından New (Yeni) düğmesine basılır:
Bir sorgu yaratmak için değişik yollar vardır:
Bu seçenekler:
Design View/Tasarım Görünümü-Sorgu Tasarım Görünümü
Simple Query/Basit Sorgu Sihirbazı- Basit Sorgu geliştirme
Crosstab/Çapraz Sorgu-Çapraz-tablo Sorgu Sihirbazı
Find duplicates/Yinelenenleri Bul Sorgusu-Tekrarları Bul Sorgu Shirbazı
Find Unmatched/ Eşleşmeyenleri Bul Sorgusu-Eşleşmeyenleri Bul Sorgu Sihirbazı
B. TASARIM GÖRÜNÜMÜYLE SORGU YARATMAK
En kolay sorgu yaratma yöntemi tasarım görünümüdür. Tasarım görünümü düğmesine
basılarak yeni bir sorguya başlandığında önce hangi tablo ve sorguların bu yeni sorguda yer
alacağı seçilir. Genellikle aralarında ilişki olan tablolar kullanılır.
1. Veritabanı penceresinden sorgular bölümü seçilir ve New (Yeni) düğmesine basılır.
2. İstediğiniz tablo ya da tablolar seçilir.
3. Seçilen elemanların ardından Add düğmesine basılarak tablolar sorgu penceresine eklenir
Close düğmesi ile sorgu penceresine geçilir:
Sorgu penceresinde; tablolar yerleştirildikten sonra gereksinim durulan alanlar seçilir ve sorgu
penceresinin alt tarafına alınır. Ardından alanlar üzerinde gereken düzenlemeler (kriter vb)
yapıldıktan sonra sorgunun çalıştırılmasına geçilir:
1. SORGU PENCERESİYeni bir sorguya başlandığında ekrana sorgu penceresi (query window) gelir. Sorgu
penceresinin belli bölümleri vardır: Üzerinde sorgulama işlemlerinin yapıldığı grafik ortama
sorgu penceresi denir.
2. ALANLARIN SEÇİLMESİ
Bir sorgu yaratırken önce sorguya konu olacak ya da sorguda alanlarına gereksinim duyulacak
olan tablolar seçilir. Ardından tablo alanları sorgu içine dahil edilir.
Bir tablonun herhangi bir alanını sorgu alan bölümündeki kolonlara yerleştirmek için alan fare
ile istenilen kolonun üzerine bırakılır.
3. KRİTER (CRITERIA) KULLANIMI
Seçim sorgularında önemli olan; seçilecek veriye uygulanacak kriterin oluşturulmasıdır. Diğer
bir değişle seçim işleminde veriler belli bir kritere göre seçilir.
Örneğin AHMET adlı müşterinin kaydını istiyorsanız. Sorgu penceresinde adı ve diğer
istediğiniz alanları ızgara bölümüne sürükleyin ve adı alanının Criteria (Ölçüt) satırına
(hücresine) AHMET yazın.
Kriter Oluşturmada Kullanılacak Operatörler:
Operatör İşlevi
> Büyüktür
< Küçüktür
=> Eşit ya da büyüktür
<= Eşit ya da küçüktür
Between … And .. Arasındadır
And Ve
Or Ya da
Not Değil
Bunların dışında bir de Like sözcüğü ile sorgu kriteri (ölçütü) oluşturulur.
A ile başlayan müşteriler:
Like “a*”
İPUCU: Criteria (Ölçüt) alanına a* da yazsanız, Access aynı kalıbı üretecektir.
Adının ilk harfi A-D arasında olan müşteriler?
LIKE ?[A-D]*?
Verilen iki tarih arasında, belli bir müşteri, belli bir mal ve siparişi alan eleman olarak
siparişlerin adet ve tutarları?
BETWEEN 10/03/2001 AND 20/03/2001
İli ?İzmir? ya da ?Manisa? olan müşterilerin il içinde alfabetik sırada listesi.
İli İzmir OR Manisa
Sadece belli gruptan olan stokların birim fiyatlarına %10 zam.
Bu işlem ise bir Update (Güncelleme) sorgu ile yapılır. Bunun için Query türünün
değiştirilmesi gerekir.
C. SORGUNUN ÇALIŞTIRILMASI
Yeni bir sorguya başlandı. Tablolar seçildi. Tablonun ilgili alanları ya da tüm alanları seçildi
ve sorgu alanına taşındı. Varsa diğer düzenlemeler de yapıldıktan sonra sorgunun işletilmesi
gerekecektir.
Bu işlem için Run (Çalıştır) düğmesi kullanılır:
II. UYGULAMALAR
Önceki derslerde yarattığınız FC ECZA deposu veritabanı tabloları üzerinde şu sorguları
tasarlayın:
İstenen sorgular:
Adının ilk harfi A-D arasında olan müşteriler?
Verilen iki tarih arasında ve belli bir müşteri konu için siparişlerin adet ve tutarları?
Verilen iki tarih arasında ve belli bir müşteri ve siparişi alan eleman olarak siparişlerin adet ve
tutarları?
Verilen iki tarih arasında, belli bir müşteri, belli bir mal ve siparişi alan eleman olarak
siparişlerin adet ve tutarları?
En yüksek sipariş alan elemanı bulmak için elemanların sipariş toplamlarını gösteren bir sıralı
liste (azalan).
Hiç siparişi olmayan müşterilerin alfabetik sırada listesi.
İli ?İzmir? olan ve telefon numarasının ilk karakteri 4 olan müşterilerin alfabetik sırada listesi.
İli ?İzmir? ya da ?Manisa? olan müşterilerin il içinde alfabetik sırada listesi.
Sipariş adedi olarak en çok mal taşıyan taşıyıcı firma?
Sipariş alan elemanların toplam (tutar) siparişleri.
Stokta Birim fiyatlara %10 zam.
Sadece belli gruptan olan stokların birim fiyatlarına %10 zam.
Stokların depo kodunun ilk iki karakteri ile tanımlarının ilk iki karakterinin birleşiminin
listesi.
Sipariş toplamlarının taşıyıcı firma güzergahlarına göre listesi.
III. GÖZDEN GEÇİRME
1. Sorguların yararlarını açıklayın?
2. Sorgu türleri nelerdir?
3. Birden çok tabloya dayalı sorguların kullanılması için ilişki gerekir mi? Tartışın.
4. Bir sorgunun sonucunda elde edilen veriler üzerinde değiştirme işlemi yapılabilir mi?
5. Güncelleme sorgusu nedir? Ne işe yarar?