Akciğerlerin anatomi ve fonksiyonları

Akciğerlerin vücuttaki görevleri nedir ?
Akciğerler göğüs boşluğunda bulunan nefes alma organlarıdır. Sağ ciğer lop diye adlandırılan üç kısımdan oluşur. Sol ciğerin ise iki lop?u vardır. Ciğerler ağaçları andırır. Bronş tüplerini çevreleyen sünger benzeri dokulardan oluşmuştur. Ciğer dokusu, etrafı küçü­cük kan hücreleri ile ağ gibi çevrili yaklaşık 300 milyon hava torbacıklarından oluşmuştur.

Ciğerlerin fonksiyonu nedir ?
Ciğerler vücuda nefesle giren havadan oksijen çıkarırlar ve kan dolaşımı ile ciğerlere giren karbondioksiti serbest bırakırlar. İnsan nefesi dışarı verirken karbon dioksit ve bir miktar su, buhar ha­linde vücuttan çıkar.

Bir kişinin «zayıf ciğerleri var» deyimi doğru mudur ?
Hayır. Bu sözle, genellikle bir insanda verem veya bronşit gibi ciğerlerinde bir hastalık olduğu belirtilmek istenmektedir.

Ciğer hastalıkları ırsî olabilir mi ?
Hayır. Ciğer hastalıkları (genellikle verem) ailelerde bir kişiden fazlasında rastlanırsa da bu durum irsiyetten değil bulaşmadan ile­ri gelmiştir. Bir anne baba veya büyükbaba ya da büyükanne ken­disinin veremli olduğunu bilmezse bu hastalığı çocuğuna veya to­rununa bulaştırabilir.

Havanın temiz olmadığı kentlerde yaşamaktansa havanın temiz ol­duğu kır alanlarında yaşamak daha sıhhî midir ?
Genellikle evet. Burunda, boğazda ve bronş borularında nefes zor­lanmasına yol açan tahriş edici tozlar ve pis kokulu dumanlara kentlerde çok daha fazla rastlanır.

Temiz olmayan havayı teneffüs etmekle ne gibi durumlar meydana gelebilir ?
Havadaki duman, buhar, dumanlı sisler vb. zar astarlarını tahriş ederek bu dokuların, enfeksiyona (iltihaplanmaya) ve muhtemel tümör oluşumuna karşı korunma dirençlerini azaltırlar.

İnsanlar ciğerlerini ne kadar ara ile muayene ettirmelidirler ?
Yaklaşık yılda bir kere. Sıhhatli insanlar, eğer daha sık olmaları gereği görülmemişse, her yıl veya iki yılda bir, bir göğüs röntgeni aldırmalıdırlar.

Röntgen yoluyla ciğer hastalıkları her zaman teşhis edilebilir mi ?
Genellikle evet. Bazen kesin bir teşhis yapılabilmesi için, çeşitli zaviyelerden röntgen filmleri alınması gerekebilir. Ancak bunların tetkikinden sonra doktor kesin teşhisi koyabilecektir.

Tütün kullanmak ne gibi zararlar meydana getirebilir ?
Burun, hançere, bronş boruları ve ciğer dokularında yer yer tah­riş edici etkiler meydana getirebilir. Şüphesiz fazla tütün kullan­mak kronik bronşit (bronşiektazi), amfizem ve akciğer kanserinin gelişmesi için zemin hazırlayıcı nitelikler oluşturabilir.

Balgam çıkaran kronik öksürme neyi ifade eder ?
Hançere, soluk borusu veya bronş tüplerinde tahriş veya enfeksiyon belirtilerini ifade edebilir. Ayrıca doktora başvurmayı gerektirir.

Ağızda toplanan balgam çıkarılmalı veya yutulman mıdır ?
Yutulmaması gereklidir; çünkü hazım sistemini bozabilir. Ayrıca böyle bir balgamda verem mikropları bulunduğu takdirde bağır­saklarda enfeksiyona yol açabilir. Balgamlar bez veya kâğıt men­dillere ya da taslara çıkarılmalı, böylece mikropların yayılma im­kânları önlenmelidir.

Öksürükle kan çıkmasının en önemli anlamı nedir ?
Bir hasta kan tükürdüğü zaman onda verem veya ciğerinde tümör olup olmadığını tesbit etmek çok önemlidir. Bunlar kan tükürme­sini getiren eh önemli durumlardır. Ancak boğazda, gırtlakta veya bronş tüplerindeki bir kan damarında meydana gelen küçücük bir çatlama da, kan tükürülmesine neden olabilir. Bunun için böyle bir durum, muhakkak surette verem veya kanser olduğunun be­lirtisi değildir.

Fazlasıyla sıcak havanın solunum yoluyla ciğerlere girmesi, ciğerler için zararlı olabilir mi ?
Fazlasıyla sıcak buharın teneffüs edilmesiyle broş boruları ve ci­ğerlerin astarları, ciddî şekilde yanabilir. Bu özellikle endüstri yer­lerindeki kazalarda meydana gelir.

Çok soğuk havanın teneffüsü ciğerler için zararlı olabilir mi ?
Kutup bölgeleri veya çok yüksek irtifalarda fazlasıyla soğuk hava­nın derin nefes alınmasıyla vücuda girmesi nefes borusu ve bronş boruları astarlarında soğuk çatlakları meydana getirebilir ve bu durum zatürreeye sebebiyet verebilir.

Görevini yapamayan bir ciğerin ameliyatla çıkarılmasından sonra insan normal yaşantısını sürdürebilir mi ?
Kalan ciğer normal görevlerini yapmaktaysa evet. Hareket kısıt­lanmaları, kalan ciğerin zedelenme derecesine bağlıdır.