iRAN ile tarihi adım

İran, tıbbi araştırma reaktörü için ihtiyaç duyduğu zenginleştirilmiş uranyumu Türkiye’de takas etmeyi kabul etti.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ve Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorima tarafından imzalanan anlaşma kapsamında bin 200 kilogram düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumu yüksek seviyede zenginleştirilmiş uranyumla takas edilecek.

Nükleer faaliyetlerini atom bombası için yürüttüğü iddialarını reddeden İran, uranyum takasının kendi topraklarında gerçekleşmesinde ısrar ediyor, Batılı ülkeler ise bunu kabul etmiyordu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri Brezilya ve Türkiye, İran’a yaptırımların sertleştirilmesinin gündemde olduğu bir dönemde sorunu çözmek için devreye girmişti.

Bugün yapılan anlaşma, İran’daki kanser hastalarının radyoterapi görebilmelerinin yolunu açacak. Tahran’daki nükleer tıp amaçlı reaktörün yakıtının bitmek üzere olması, kanser hastaları için tehlike çanlarının çalması anlamına geliyordu. İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (UAEA) anlaşmayla ilgili bir mektup gönderecek. Bir hafta içerisinde UAEA, ABD, Fransa ve Rusya ile İran arasında nihai anlaşmanın imzalanması bekleniyor. Bir ay içerisinde ise İran yüzde 3.5 oranında zenginleştirdiği uranyumu Türkiye’ye gönderecek. Nükleer yakıt UAEA ve İran’ın ortak kontrolünde Türkiye’de depo edilecek. Bunun karşılığında İran’a nükleer tıp için gereken oranda zenginleştirilmiş uranyum verilecek.

DAVUTOĞLU: İRAN’A YENİ YAPTIRIM VE BASKILARIN GEREKÇESİ ORTADAN KALKTI

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, anlaşmanın ardından yaptığı açıklamada, İran’ın açık ve yapıcı bir yolda ilerlemek istediğini gösterdiğini dile getirdi. Davutoğlu, “Yeni yaptırım ve baskılar için bir gerekçe kalmadı.” dedi.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise dünya güçlerine nükleer programla ilgili yeni müzakereleri başlatma çağrısı yaptı. Ahmedinejad, “Nükleer takas anlaşmasından sonra şimdi ‘5+1 ülkeleri’ İran’la dürüst, adil ve karşılıklı saygıya dayanan müzakerelere başlamalıdır.” diye konuştu.

İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ise zenginleştirilmiş uranyum gönderilmediği takdirde Türkiye’nin depoladığı materyali ‘derhal ve koşulsuz olarak’ iade etmekle yükümlü olduğunu söyledi.

Türkiye ile Brezilya’nın başardığı takas anlaşmasının ‘güven boşluğu’nu doldurarak İran’la Batılı güçler arasındaki sorunun çözümü için yeni görüşmeleri başlatacağı ümit ediliyor. İran’a yaptırımlar için bastıran ABD ise anlaşmanın ardından henüz açıklama yapmadı.

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da anlaşma için Tahran’a gelmişti. Gergin olduğu gözlenen Ahmedinejad’ın G-15 zirvesinin başlamasını beklerken tırnaklarını yediği görülürken, Da Silva’nın da elindeki beyaz tesbihi dikkat çekti. Yanında oturan Da Silva ile tercüman aracılığıyla sık sık istişare eden Erdoğan, Ahmedinejad’la da kucaklaştı.

URANYUM TAKASININ PERDE ARKASI

İran’ın metinde belirlenmiş zaman konusunu yeniden müzakere etmek istemeleri üzerine, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın mevcut metni savunarak ”Zaman belirlenmezse buradan sonuç çıkmaz” dediği öğrenildi.

Brezilya’nın da bunu desteklemesi üzerine İran’ın 7 gün içinde Uluslararası Atom Enerjisi Kurumuna yazılı olarak bildirmesi maddesinin anlaşma metnine konduğu öğrenildi.

Alınan bilgiye göre Başbakan Erdoğan, dün Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile İran ve Brezilya Dışişleri bakanlarının yaptığı üçlü toplantıyla ilgili olarak, direkt bir hat kurularak sürekli bilgilendirildi.

Başbakan Erdoğan, İzmir’de olduğu sırada kritik bir eşiğe gelindiği,kendisine bildirildi. Erdoğan’ın da ”Türkiye’nin teklifinin kabul edilmediği takdirde, uçağı Tahran’a çevirmeyeceğini” ifade ettiği öğrenildi. 18 saat süren görüşmelerin ardından takasın Türkiye’de gerçekleştirileceğinin Erdoğan’a iletilmesi üzerine Başbakan Erdoğan, Tahran’a gitmeyi kabul etti.