Kelebeklerin Kelebek Evresi

Pupa evresinin sonunda, pupanın derisi gövde veya kanatların çevresinden yırtılarak, kelebek dışarıya çıkar. Kanatlar gövdeye yapışık ve bir kıvırcık salata yaprağı gibi buruşuk görünümdedir. Hayvan hemen pompalama hareketine geçerek kanatlara hava ve kan pompalar, kanatlar yavaş yavaş gerilip büyüyerek 20-30 dakikada, bildiğimiz kelebek formunu alır ve artık uçmaya hazırdır. Geride boş bir kabuk kalır. Ergin kelebeğin yaşam süresi 7-10 gün civarıdır.

Kelebekler; baş, göğüs, karın; göğsün altında üç çift bacak, gövdenin üstüne bağlı üst ve alt olmak üzere iki çift kanat ve başın üzerinde bir çift antenden oluşur. Göğüs ve karın sık ince tüyler, kanatlar ise yan yana sıralanmış küçük pullarla kaplıdır ve kelebeğe rengini veren de bu pullardır. O nedenle böcekler alemi sınıflandırmasında kelebekler Omurgasızlar sınıfında Pulkanatlılar (Lepidoptera) olarak adlandırılmıştır. Kelebeklerin ağız yapısı spiral şeklindeki dilden (emme hortumu) ibarettir; beslenirken uzar ve sonra katlanıp ağıza yerleşirler. Kelebekler genelde çiçek nektarı, meyve gibi organik maddeler ve minerallerle beslenir. Bu sebeple çürümüş organizmalar, idrar veya dışkı gibi maddeler üzerine konabilirler. Kelebekler suyun bulunduğu yerlerde çokça görülebilir, ancak bunun nedeni daha çok, yumuşamış topraktaki mineralleri emmek içindir.

Yeni uçamaya başlayan bakir dişi kelebek ” feromon ” adı verilen kuvvetli bir koku salgılar, bir anda birkaç km. çapında bir alana yayılan bu koku, çok kısa zamanda erkek kelebeği kendine çeker. Çiftleşme işlemi havada veya bir yere konarak gerçekleşir. Abdomenin sonundaki üreme organları uç uca gelecek biçimde birleşirler. Bu sırada erkeğin kanatları, dişininkiler arasında kalır ve çiftleşme pozisyonu 60-70 dakika kadar sürer. Erkek kelebekler de feromon salgılar, ancak bu yakındaki dişiyi uyarmağa yarar. Kelebekler kokuyu ve sesleri antenleri vasıtasıyla algılar. Gözleri ise yarım küre biçiminde, çok sayıda peteğin (petek göz) bir araya gelmesiyle oluşur. Parlak ve canlı renklere karşı hassastırlar.

Kelebekler tüm yaşam evreleri boyunca pek çok doğal düşmanın tehdidi altında bulunurlar. Bunlar karıncalar, gezici örümcekler, çekirgeler, yaban arıları, parazit sinekleri, kertenkeleler, kuşlar ve farelerdir. Başta belirttiğimiz gibi kelebekler yumurtalarını birer birer ve aynı türden birçok bitki üzerine bırakarak, bu düşmanlara karşı bir nevi strateji uygularlar. Larvalar pis koku salgılayarak ve renk uyumu vasıtasıyla kendilerini korurlar. Pupa evresini yine rengi ile uyumlu kuytu köşelerde kamufle olarak tamamlar. Ancak bunların dışında kelebeklerin en büyük düşmanı, doğayı hızlı biçimde kirletip yok eden insandır.