Çocuklarda şişmanlık nasıl tedavi edilmeli?

Uzmanlar, çocukların oyun oynarken yaptığı fiziksel hareketlerin kemik yoğunluklarında artışa neden olduğunu belirterek, yapılan bir araştırmada, 8 ay süreyle günde 10 veya daha fazla sıçrama hareketi yapan çocukların, normal okul aktivite programındaki çocuklara göre kemik yoğunluklarının yüzde 1.2 oranında arttığının görüldüğünü bildirdi.

Hem vücut ağırlığının hem de vücuttaki yağ kitlesinin artmasının şişmanlık olarak tanımlandığını, yağ kitlesinin vücuttaki dağılımının çok önemli olduğunu belirten Hatun, Çalışmalar, karın bölgesinde yağ toplanmasıyla kendini gösteren şişmanlığın inme, kemik kalp hastalığı ve şeker hastalığı riskini artırdığını göstermektedir uyarısında bulundu.

Hatun, son 30 yılda fazla kilolu çocuk sayısının 3 kat arttığını belirterek, Dünyada 5 yaş altındaki 20 milyon çocuğun fazla kilolu veya şişman olduğu tahmin edilmektedir dedi.

ŞEHİRDEKİ ÇOCUKLAR PASİFLEŞİYOR

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) özellikle şehirde yaşayanların giderek pasifleşmeye başladığına bunun da risk faktörü olduğuna dikkati çektiğini belirten Hatun, şunları kaydetti:

DSÖ’ye göre, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan pek çok ülkede gençlerin üçte ikisinden fazlasının yeterince aktif olmadığı tahmin edilmektedir. Oysa, aktif olmak gençlerin ve çocukların kas uyumunu geliştirmelerine, sağlıklı kemikleri, kasları ve eklemleri korumalarına, kilolarını korumalarına, aşırı kiloları vermelerine ve kalp ve bağırsakların işlevlerini geliştirmesine yardım eder.

Kocaeli il merkezindeki lise öğrencileri arasında yapılan bir araştırmaya göre öğrencilerin yarıya yakının düzenli egzersiz yapmadığı, kızların yüzde 57’sinin erkeklerin ise yüzde 43’nün beden eğitimi derslerine katılmadığı belirlendi. Aynı öğrenciler arasında internet kafeye gitme ve ortalama 1 saatten fazla TV seyretme oranı ise yüzde 75’e kadar çıkıyor.

Çocukların geçmişte apartmanların bahçelerinde ip atladığını, sek sek, saklambaç, misket, yakan top gibi fiziksel aktivite gerektiren oyunlar oynadığı, bunun da kasları geren ve yer çekimine karşı yapılan egzersizler olduğunu dile getiren Hatun, şöyle devam etti:

Kemiklerin yer çekimi etkisiyle bile olsa gerilimden uzak kalması kemiklerin erimesine neden olmaktadır. Yakın zamanda yayımlanan bir araştırmada, 8 ay süreyle günde 10 veya daha fazla sıçrama hareketi yapan çocukların, normal okul aktivite programındaki çocuklara göre kemik yoğunluklarında yüzde 1.2 oranında artma olduğu görüldü. Kemik yoğunluğundaki yüzde 5 oranındaki artma, osteoporotik kırılma riskini yüzde 40 azaltmaktadır. Bu nedenle yüzde 1’lik bir artış bile çok önemlidir.

İzmit’teki 551 10-16 yaş grubundaki öğrenciler üzerinde yapılan araştırmada da şişmanlık sıklığı yüzde 4.1, şişmanlık riski altında olanlar ise yüzde 9 olarak saptandı. Aynı araştırmada şişmanlık sıklığı ile günde 5 saatten fazla TV seyretme, ‘atıştırma’ tarzında beslenme, ailede şişmanlık olması ve ‘fast food’ beslenme arasında yakın bir ilişki olduğu belirlendi.

ÇOCUKLARDA ŞİŞMANLIK NASIL TEDAVİ EDİLMELİ?

Orta derecede şişman çocukların kilo almasının engellenmesinin yeterli olduğunu belirten Hatun, Çünkü boyları uzayınca ideal ağırlıklarına yaklaşacaklardır. Belirgin olarak şişman çocuklarda ise haftada en fazla 0.5 kg verdirecek programlar hazırlanmalıdır. Tedavi, diyet, fiziksel aktivite, davranış, yaşam tarzı değişikleri, ailenin tedaviye katılımı ve düzenli izlem şeklinde olmalıdır dedi.

Hatun, hafif derecede şişman çocuklarda (ideal ağırlığından yüzde 20 fazla olanlar) kola ve meyve suyu gibi içeceklerin azaltılması ve fast-food türü besinlerden kaçınmanın yeterli olduğunu, şişman çocukların ise mutlaka diyetisyen kontrolünde bir programa tabi tutulması gerektiğini bildirdi. Çocuklarda çok düşük kalorili diyet uygulamasının tehlikeli olabildiğini vurgulayan Hatun, Bu diyetlerde nitrogen kaybı, hipotansiyon, kalp ritmi bozuklukları, gelişme geriliği, saç dökülmesi ve safra kesesi taşları gibi önemli sorunlar görülmekte uyarısında bulundu.

Hatun, fiziksel aktivitenin enerji kullanımını arttırdığı için kalori yakımında faydalı olduğunu belirterek, Ayrıca yağdan zengin besinlere olan isteği de azaltarak diyet tedavisinin başarısını arttırmakta, çocukların benlik saygılarını güçlendirmektedir. Fiziksel aktivite haftada 3-5 kez, başlangıçta 15 sonra 35-40 dakika yapılmalı ve yürüme, koşma, bisiklete binme, tenis, dans gibi fazla miktarda kas guruplarını çalıştıran hareketleri kapsamalı. Çalışmalar, aralıklı ve önce yüksek yoğunlukta sonra düşük yoğunlukta yapılan aktivitenin aynı miktarda kalori kaybına yol açan orta yoğunluktaki aktivitelere göre daha fazla yağ ve kilo kaybına neden olduğunu göstermiştir diye konuştu.

Prof. Dr. Şükrü Hatun, çeşitli ilaçların iştah azalttığını ve yüzde 5-20 oranında ağırlık kaybına yol açtığını ancak önemli yan etkilere sahip oldukları için çocuklarda kullanımının ancak özel merkezlerde ve süper şişman çocuklarla sınırlı olduğunu bildirdi.